KARABAHADIR KÖYÜ

 

Yenişehir ilçe merkezinin kuzeydoğusunda 310 mt. rakımda etrafındaki alçak tepelerin vadisinde kurulmuş bir köydür. Batısında Avşar, kuzeybatısında Alaylı ve kuzeydoğusunda Çelebi köyleri yer almaktadır. İlçe merkezinden Bilecik istikametine giden anayol üzerinden 4. km. den sola sapılıp 3 km asfalt takip edilerek ulaşımı sağlanır.

Karabahadır Köyü; eski terkedilmiş bir Bizans yerleşimin yakınlarına kurulmuş manav olarak tabir edilen yerli bir köydür. Köyün içerisinde bazı Bizans dönemi kalıntılara rastlanmıştır.[1] Köyün batı kesiminde Avşar Köyü’ne doğru olan arazide konumlandırılan “Anistos” isimli antik Bizans şehrinin yakınlarında kurulduğuna dair rivayet bulunmaktadır. Osman Gazi Yenişehir’in kuruluş döneminde şehirde bulunan sarayını inşa ederken söz konusu bu Anistos antik kentinin kalıntılarını saray inşaatında kullanmıştır.[2]

Köyde anlatılan rivayete göre kara yağız bir delikanlının savaşta göğsünden vurularak şehit olmasından sonra “Kara Bahadırım” diye yas tutulmasının ardından bu gencin yaşadığı yerin “Karabahadır” olarak anılmaya başlandığı söylense de tarihsel hiçbir veriye dayanmamaktadır.

Karabahadır arazisi, Padişah Çelebi Mehmed’in kızı Selçuk Hatun mülkü bir çiftlik iken dürüstlüğünden dolayı çiftliğin kâhyası olan Kara Bahadır Ağa’ya ihsan edilip mülk olarak verilmiştir. Karabahadır Ağa ise bu ihsana şükür olarak Yarhisar Köyü’nde bir cami yaptırarak bu köyde bulunan arazilerini de camiye vakıf olarak kaydetmiştir. Yaptırmış olduğu cami bugün mevcut değildir.[3]

XVI. yüzyıl belgelerinde mezra olarak geçen köy İmam Hızır Fakıh’ın mülkü olarak gözükmektedir. 1642 yılında zeamet olup halkı ise serbesttir.[4]

Kurtuluş Savaşı döneminde Batı Cephesi mıntıkasındaki köy çevre Rum ve Ermeni köylerinin halkları tarafından yağmalanmış, özellikle Yenişehir’in işgalden kurtuluş günü olan 2 Kasım 1920 günü sığır, koyun ve hayvanatı toplanarak götürülmüş ve tamamen yakılmıştır.[v] Bu yıkımların ardından ise köy tümüyle yeniden inşa edilmiştir.

1845 senesi Temettuat defterine göre vergi ödeyebilen 20 hane nüfusu bulunan köy, 1908 yıllığına göre 27 handen oluşmaktadır. 1927 yılı nüfus sayımına göre ise 25 hane de 88 nüfus yaşamakta idi. 1990 yılında 156 olan nüfus, 1997’de 103 iken 2014 yılında 77’ye gerilerken 2021 yılı nüfus verilerine göre ise 53 kişidir. Bursa ve Yenişehir’e oldukça fazla göç veren köy neredeyse boşalmış gibidir.

---

[1] Raif Kaplanoğlu, Bursa Ansiklopedisi I (Yer Adları), Avrasya Etnografya Vakfı Yayınları, Eylül-2001, s. 164

[2] Mehmet Göktekin, Osman Gazi ve Yenişehir, yayınlanmamammış kitap çalışması, s. 146

[3] Mehmet Göktekin, a.g.e., s. 187

[4] Raif Kaplanoğlu, a.g.e.

[5] Detaylı bilgi için bknz: 1 Teşrinisani 1336 (1 Kasım 1920) günlü Jandarma Harici Bölük Komutanlığı müzakeresi ve 6 Teşrinisani 1336 (6 Kasım 1920) günlü Yenişehirli Debbeğ Ali Tevfik Efendinin Bursa’da bulunan Hafız Mehmed Emin Efendi’ye yazdığı mektup (Kaynak: Salih Erol, “Yenişehir’in İşgali”, Yenişehir e-gazete, Eylül-2011)